y
[GDK][carousel2][#5E00FF]

Ο Παναγιώτης Σαββίδης κατάγεται από τις Σέρρες και τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στην Αθήνα ως δημοσιογράφος. Παρακολουθώντας τον στα μέσα που εργάζεται, αλλά και στα social media, διακρίνει εύκολα το πάθος και την προσπάθειά του για διάσωση και ανάδειξη της πάλαι ποτέ θρυλικής «Γραμμής Μεταξά» στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.


Χάνεται με τις ώρες στις υπόγειες δαιδαλώδεις στοές των οχυρών ή ψάχνοντας και ανακαλύπτοντας  τα δεκάδες επιφανειακά τους έργα που πολλά ανατινάχτηκαν την περίοδο της κατοχής, «Είναι η ιστορία μας. Μπορούν να αξιοποιηθούν ενισχύοντας τις τοπικές κοινωνίες και όχι μόνο», λέει.

Αφορμή για την συζήτηση αυτή, στάθηκε η πρωτοβουλία του δήμου Σιντικής στις Σέρρες, να διοργανώσει για πρώτη φορά ένα διήμερο ιστορικών αναβιώσεων στα θρυλικά Οχυρά Ρούπελ και Ιστίμπεη της «Γραμμής Μεταξά» -75 χρόνια μετά τις επικές μάχες κατά την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα. Με τίτλο «Ρούπελ 1941. Η Αναβίωση» (www.roupel1941.com) επιχειρείται ουσιαστικά η καθιέρωση ενός ιστορικού φεστιβάλ, ανάλογο με αυτά του εξωτερικού.

Έχει ξαναγίνει τέτοια αναπαράσταση στην Ελλάδα;

«Αναπαραστάσεις γεγονότων της ελληνικής ιστορίας πραγματοποιούνται κάθε χρόνο σε πολλές περιοχές της χώρας όπως στο Μεσολόγγι (Έξοδος Μεσολογγίου το 1826), στο Σούλι (ανατίναξη Κουγκίου από Σαμουήλ το 1803), στο Καλπάκι (μάχη 1940) κ.α.

Όσον αφορά στις Μάχες των Οχυρών της Γραμμής Μεταξά (6-10 Απριλίου 1941) είναι η πρώτη φορά που θα επιχειρηθεί η αναβίωση περιστατικών που συνδέονται με εκείνα τα γεγονότα,  με συμμετοχή ομάδων αναβιωτών –που θα φέρουν στολές και οπλισμό του Β’ Π.Π- καθώς και εντυπωσιακά εφέ με πυρά και πραγματικές εκρήξεις. Με επίκεντρο το οχυρό-σύμβολο Ρούπελ, ο δήμος Σιντικής στις Σέρρες θα προσπαθήσει να καθιερώσει ένα μεγάλο ιστορικό φεστιβάλ, που φιλοδοξεί να έχει συνέχεια και συνέπεια».

Από πού εμπνευστήκατε; 

«Οι ιστορικές αναβιώσεις ή αναπαραστάσεις είναι πολύ διαδεδομένες στο εξωτερικό και σχετίζονται με πολεμικά γεγονότα από την Μάχη του Βατερλώ (1815) στο Βέλγιο έως την απόβαση των συμμάχων (1944) στην Νορμανδία. Πολλές από αυτές τις εκδηλώσεις μάλιστα, έχουν εξελιχθεί σε θεσμούς και επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα να προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες και να ενισχύουν έτσι και την τοπική οικονομία και όχι μόνο (διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχεία κλπ). Η ιδέα  ξεκίνησε να στήνεται με αφορμή ένα event που πραγματοποιήθηκε στο Άργος το 2014.

Εκεί μας δόθηκε η ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με ανθρώπους που ασχολούνται με το αντικείμενο και να ξεκινήσουμε την υλοποίηση της ιδέας. Θέλω να τονίσω πως η εκδήλωση αυτή δεν θα μπορούσε να λάβει σάρκα και οστά εάν ο δήμαρχος Σιντικής κ.Φώτης Δομουχτσίδης δεν αντιλαμβανόταν από την πρώτη στιγμή τη σημασία και τη δυνατότητα μιας τέτοιας διοργάνωσης. Τα εύσημα ανήκουν στον δήμο Σιντικής, που κατέθεσε την πρόταση διεξοδικά στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, που όχι μόνο έδωσε το «ΟΚ» αλλά  την έχει θέσει και υπό την αιγίδα του.  Χαίρομαι πραγματικά που υλοποιείται η ιδέα αυτή και πως και εγώ συμβάλλω στο μέτρο των δυνατοτήτων μου».

Bρήκατε εύκολα εθελοντές;

«Υπάρχει ανταπόκριση και η παρουσία και ο ρόλος εθελοντών θα είναι καθοριστική στο άριστο αποτέλεσμα. Ήδη στην περιοχή μας δραστηριοποιούνται ομάδες εθελοντών με στόχο την προστασία και την ανάδειξη των οχυρών σε συνεργασία με το Γ.Ε.Σ. Στο Νέο Πετρίτσι ο Σύνδεσμος Φίλων Οχυρού Ιστίμπεη –το μοναδικό ενεργό Οχυρό του Μπέλες, πραγματοποιούν ποικίλες εκδηλώσεις με στόχο τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και τη διάσωση και ανάδειξη του οχυρού.


Στο Άγκιστρο η νεοσύστατη ΚΟΙΝΣΕΠ «Αγκιστρο Δράση» πραγματοποιεί ξεναγήσεις επισκεπτών σε παροπλισμένα οχυρά και εγκαταλελειμμένα επιφανειακά έργα (πολυβολεία, τάφροι, αντιαρματικά εμπόδια κ.α) ακολουθώντας διαδρομές σε προπολεμικά μονοπάτια, που καθαρίστηκαν και σημάνθηκαν. Τέλος στο Σιδηρόκαστρο, λόγω της εκδήλωσης «Ρούπελ 1941. Η αναβίωση» συστάθηκε 15 μελής ομάδα αναβιωτών, που θα αναπαραστήσουν Έλληνες υπερασπιστές των οχυρών».

Τι έγινε στη μάχη των οχυρών του Μεταξά;

«Μια οχυρωματική γραμμή, που την  εποχή που κατασκευάστηκαν (1936-1940) θεωρούνταν έργο τιτάνιο, ασύλληπτου κόστους και τεράστιας εθνικής σημασίας. Το κόστος άγγιξε –με μέτριους υπολογισμούς το 1,5 δισ. δραχμές. Το ποσό αυτό (του 1936) θα αντιστοιχούσε σήμερα σε περισσότερα από 60 δισ. ευρώ … Όσο το 1/6 του εξωτερικού χρέους της Ελλάδας του 2012.

Το μέγεθος του έργου είναι δυσθεώρητο, ιδιαίτερα εάν ληφθεί υπόψη ο χρόνος που απαιτήθηκε για την ολοκλήρωσή του: Μέσα σε 3,5 χρόνια διανοίχτηκαν υπόγειες στοές συνολικού μήκους 24 χλμ. και υπόγεια καταφύγια μήκους περίπου 13 χλμ. Αρκεί να σημειωθεί ότι για τις δύο γραμμές του αθηναϊκού μετρό, μήκους 18 χλμ., κατά την πρώτη φάση, χρειάστηκαν εννέα χρόνια. Ο στρατιωτικός σχεδιασμός του έργου έγινε από αξιωματικούς του Πεζικού και του Πυροβολικού, ενώ η κατασκευή ανατέθηκε σε αξιωματικούς του Μηχανικού. Ιδιαίτερα σημαντικός υπήρξε ο ρόλος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Κάθε οχυρό αποτελεί ουσιαστικά ένα δαιδαλώδες και αθέατο για τον εξωτερικό παρατηρητή συγκρότημα, το οποίο συντίθεται κυρίως από υπόγειες σήραγγες. Σε αυτές περιλαμβάνονταν επιμέρους επίγειες οχυρές κατασκευές, παρατηρητήρια, πυροβολεία, πολυβολεία κ.λπ., καθώς και μια τεράστια ανάπτυξη αντιαρματικών τάφρων, ζωνών αντιαρματικών σιδηροπηγμάτων και σκυροδέματος, σε διπλές και τριπλές γραμμές ανάσχεσης  Όταν ο ελληνικός στρατός χρησιμοποίησε τα οχυρά για να αποκρούσει τη γερμανική στρατιά, αποδείχτηκε ότι το 1,5 δισ. δεν είχε σπαταληθεί άδικα. Κάποια από τα 21 οχυρά της Γραμμής Μεταξά δεν έπεσαν ποτέ, παρά τη λυσσαλέα επίθεση των ναζί, προκαλώντας την έκπληξη του εχθρού, αλλά και τον θαυμασμό των συμμάχων. Τελικά, οι Έλληνες αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν όταν τα ναζιστικά στρατεύματα παρέκαμψαν τα οχυρά μέσω Γιουγκοσλαβίας και κατέλαβαν τη Θεσσαλονίκη».

Θα μπορούσαν τα οχυρά να συμβάλουν στην τουριστική προβολή της περιοχής;

«Το πιστεύω ακράδαντα. Σήμερα λόγω των γεωπολιτικών συνθηκών και της υπερσύγχρονης στρατιωτικής τεχνολογίας, τα οχυρά θεωρούνται ξεπερασμένα και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο του αμυντικού σχεδιασμού της χώρας. Μπορούν όμως να αποτελέσουν ισχυρούς πόλους στο πλαίσιο του ιστορικού τουρισμού, όπως συμβαίνει στην Ευρώπη και όχι μόνο. Ας πάρουμε παράδειγμα από την Γαλλία πως αξιοποίησε την «Γραμμή Μαζινό». Η πόλη Βερντέν, γνωστή για τις μάχες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, αποτελεί σημείο αναφοράς για τον ιστορικό τουρισμό που αποτελεί βασική πηγή εισοδήματος για την τοπική κοινωνία και όχι μόνο. Οχυρά έχουν μετατραπεί σε μουσεία –τα οποία συντηρούνται από τα εισιτήρια ή έχουν παραχωρηθεί σε ιδιωτικούς φορείς που ασχολούνται με την διατήρηση και την ανάδειξή τους ως ιστορικά μνημεία. Ακόμη και γήπεδα γκολφ λειτουργούν ανάμεσα στα πολυβολεία, με πλήρη σεβασμό στο ύφος και την ιστορία τους».


Τι μπορεί να απολαύσει ένας επισκέπτης στην περιοχή; Με τι μπορεί να το συνδυάσει;

«Στην περιοχή του δήμου Σιντικής, το βόρειο κομμάτι των Σερρών, εκτείνεται ο σπάνιος υγρότοπος της λίμνης Κερκίνη, μοναδικό επίσης σημείο αναφοράς. Οι ιαματικές πηγές Σιδηροκάστρου και Αγκίστρου, η οροσειρά του Μπέλες –που μοιράζονται Ελλάδα και Βουλγαρια, τα σπήλαια, οι καταρράκτες και τα πέτρινα γεφύρια του Κρουσοβίτη, συνθέτουν ένα μοναδικό σκηνικό ομορφιάς, ηρεμίας και χαλάρωσης».

Πώς ασχολήθηκες  με το συγκεκριμένο θέμα;

«Μικρός τα καλοκαίρια μου στο χωριό των Παππούδων μου στο Οχυρό Δράμας –με το φημισμένο οχυρό Λίσσε- συχνά ήταν τα παιχνίδια με στις υπόγειες στοές του συγκροτήματος. Κατεβαίναμε με φακούς, ακόμη και με κεριά. Καλά ακόμη θυμάμαι τα ουρλιαχτά των κοριτσιών της  παρέας κάθε φορά που έσβηναν τα κεριά. Μεγαλώνοντας συνέχισα να ασχολούμαι με την ιστορία των οχυρών και όσων διαδραματίστηκαν εκεί το 1941.

Μετά τον παροπλισμό τους και όταν πλέον η πρόσβαση σε αυτά ήταν ελεύθερη, ξεκίνησα να ασχολούμαι διεξοδικά  κυρίως με την κατασκευαστική τους πλευρά. Με την πολύτιμη βοήθεια του κ.Ηλία Κοτρίδη, Σχη ε.α που έχει ασχοληθεί διεξοδικά με την ιστορία των οχυρών, και του καλού φίλου Άνθιμου Γεωργιάδη που αποτυπώνει λεπτομέρειες του τιτάνιου έργου με τον φωτογραφικό του φακό, μπορώ να πω πως έχω καταφέρει σήμερα να έχω μια ξεκάθαρη εικόνα για την οχυρωματική γραμμή από το Μπέλες έως την Ροδόπη. Μαζί με φίλους έχουμε δημιουργήσει τη σελίδα Metaxas Line στο facebook, όπου αναρτούμε φωτογραφικό και άλλο υλικό από τα οχυρά. Η πιο συγκινητική στιγμή ήταν, σε μια ανατιναγμένη στοά βρήκαμε μια ελληνική εφημερίδα με ημερομηνία 4/4/1941, δύο μέρες πριν την γερμανική εισβολή».

Ποια τα σχέδια σου για το μέλλον;

«Πίστευα και πιστεύω πως η αξιοποίηση και η ανάδειξη της Οχυρωματικής Γραμμής Μεταξά, μόνο οφέλη για το κράτος και τις τοπικές οικονομίες θα επιφέρει. Εκεί που σήμερα λεηλατούνται ή μετατρέπονται σε άτυπες… σταβλικές μονάδες η εφαρμογή ενός οργανωμένου σχεδίου μπορεί να δημιουργήσει ένα σημαντικό πόλο ιστορικού τουρισμού στην βόρεια Ελλάδα. Στην Ευρώπη εξάλλου, όπως σε όλον τον κόσμο, υπάρχει ένα ισχυρό target group που τον ενδιαφέρει να επισκεφθεί και να εξερευνήσει στρατιωτικά έργα και οχυρώσεις του Β’ Π.Π. Τα τελευταία χρόνια και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα να διασωθεί αυτό το έργο και μαζί του ένα κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας της χώρας».

Πες μας δυο  πράγματα για τον εαυτό σου.

«Προτιμώ την ηρεμία των υπόγειων στοών των οχυρών από την πολύβουη Αθήνα στην οποία ζω και εργάζομαι. Ωστόσο αισιοδοξώ πως θα έρθει η στιγμή, που θα επιστρέψω στα Σέρρας για να ασχοληθώ αποκλειστικά με αυτά που έχω στο μυαλό μου. Ανάμεσα σε αυτά είναι σίγουρα η διάσωση, η αξιοποίηση και η ανάδειξη της ελληνικής γραμμής Μαζινό».

Της Ελένης Λαζάρου | Πηγή: koolnews.gr | Το διαβάσαμε εδώ
Από το Blogger.